Сёння мы раскажам пра музычны інструмент — камертон.

Камертон (ад ням. — «пакаёвы гук») ужываецца для наладкі музычных інструментаў, харыстаў, а таксама выкарыстоўваецца для апрацоўкі каменя і іншых матэрыялаў за кошт вібрацый пэўнай частаты гуку. Існуюць механічныя, акустычныя і электронныя камертоны.

Гісторыя камертона пачынаецца ў 1711 г., калі прыдворны трубач англійскай каралевы Ганны Сцюарт Джон Шор вынайшаў неабходны ўсім музыкам і наладчыкам музычных інструментаў няхітры прадмет і назваў яго камертонам.

Калі стукнуць па камертоне, яго зубцы пачынаюць вібрыраваць і раздаецца гук, які служыць эталонам вышыні пры наладцы музычных інструментаў і ў спевах. Камертон, вынайдзены Шорам, даваў 419 вібрацый у секунду. У канцы ХVІІІ ст. па ініцыятыве кампазітара і дырыжора Джузэпэ Сарта ў Расіі быў уведзены «Пецярбургскі камертон» з частатой 436 Гц. У 1858 г. Парыжская акадэмія навук прапанавала так званы «нармальны камертон» з частатой  вібрацый 435 Гц. Сёння самы распаўсюджаны камертон выдае гук “ля” 1-й актавы частатой 440 Гц.

У нашы дні сімфанічныя аркестры рэдка карыстаюцца камертонам, там ролю “наладчыка гука” выконвае драўляны духавы інструмент габой, паколькі ў сілу яго канструкцыі на яго музычны лад не ўплываюць тэмпературныя ўмовы і яго нота “ля” заўсёды ўстойлівая. Калі з аркестрам іграе раяль, то усе інструменты аркестра наладжваюць ўжо па раялі. А вось сам раяль — па камертоне.

Звычайна, каб узмацніць гучанне камертона, яго ўсталёўваюць на рэзанатары — адкрытай з аднаго боку драўлянай платформе. На падстаўцы нашага камертона стаяць фабрычнае кляймо “ЛЯ/440” і абрэвіатура завода “ЗИП” (завод імя П. Пастышава).

На мінулым тыдні Міжнароднае грамадскае аб’яднанне «Узаемаразуменне» разам з Творчай майстэрняй «Мой звыклы новы дом”, які з’яўляецца часткай праекта «Скажам адзіноце — не!», правялі ў Пружанах пленэр і адкрылі ў палацыку выставу “Сцежкамі Язэпа Драздовіча”.

Аб’яднанне «Узаемаразуменне» ставіць сваёй мэтай сацыяльную падтрымку пакалення вайны і іншых сацыяльна слабых катэгорый грамадзян. У пленэры “Пружанскі палацык” прынялі ўдзел былыя малалетнія вязні канцлагераў, якія з’яўляюцца удзельнікамі Творчай майстэрні «Мой звыклы новы дом” пад кіраўніцтвам мастачкі Аксаны Чутцавай і валанцёраў.

На наступны дзень у музеі-сядзібе “Пружанскі палацык” была адкрыта выстава удзельніц Творчай майстэрні.

Натхнёныя творчасцю Язэпа Драздовіча — адной з самых незвычайных персон беларускай культуры і мастацтва, мастачкі стварылі поўны эмоцый, пяшчоты і шарму каларыт трынаццаці карцін, што апускае ў свет наіўных падарожжаў і летуценняў, самабытнасці і прастадушнасці.

Язэп Драздовіч за свой нядоўгі і цяжкі шлях па роднай зямлі пасродкам мастацкага бачання адкрыў глыбіні беларускай культуры. Падобна Драздовічу мастачкі здолелі ахапіць шматграннасць жыцця, адкрылі для сябе і для гледача яркія і дзіўныя вобразы. Іх творы з’яўляюцца прыкладам творчай самарэалізацыі людзей трэцяга ўзросту для ўсведамлення значнасці і сацыяльнай карысці сваёй дзейнасці, што спрыяе ўсталяванню яшчэ больш паважлівых адносін паміж пакаленнямі.

Адкрыццё выставы дазволіла наведвальнікам музея пазнаёміцца з незвычайнымі людзьмі і убачыць свет вачыма пакалення, на долю якога выпалі вялікія выпрабаванні.

Сёння гаворка пойдзе пра шчыпцы для завіўкі валасоў.

Гэты прадмет быў выраблены ў 20-30-я гг. мінулага стагоддзя ў Польшчы з жалеза, дрэва і латуні.  Прылада, пры дапамозе якой ствараліся завіткі, мае выгляд двух крыжападобна змацаваных на шарніры стрыжняў, адзін з іх ад месца злучэння набывае форму жолаба. У ніжняй часткі стрыжняў знаходяцца драўляныя ручкі.

Яшчэ ў Рымскай Імперыі і Старажытным Егіпце жанчыны наносілі на валасы суспензію з вады і грунта, затым іх накручвалі на палачкі. Калі пад сонечнымі праменнямі валасы высыхалі, атрымлівалася ўкладка.

Калі ў моду ўвайшлі парыкі, прыгажуні эксперыментавалі з прычоскамі, не хвалюючыся аб уласнай шавялюры. Валасы парыка вымочвалі ў водна-шчолачным растворы, каб яны трымалі форму, завіток рабілі пры дапамозе нагрэтых металічных палачак або цвікоў.

У другой палове XIX ст. француз Марсэль Грато стаў вынаходнікам шчыпцоў для завіўкі валасоў. Падчас працы Грато выкарыстоўваў двое шчыпцоў: пакуль аднымі майстар рабіў укладку, другія награваліся на агні. Такім чынам, прычоска трымала форму доўгі час. Тэмпературу, дарэчы, правяралі, прыклаўшы шчыпцы да газеты, калі апошняя цямнела, значыць надышоў час завівацца. Шчыпцы атрымалі велізарную папулярнасць, не дзіўна, што Марсэль Грато праз некалькі гадоў стаў вельмі багатым. Таксама гэты чалавек з’яўляецца вынаходнікам тэхнікі “марсэльская хваля” — гарачай завіўкі валасоў, што была надзвычай папулярнай у 20-я гады мінулага стагоддзя. Нягледзячы на тое, што ў той час ўжо існавалі металічныя бігудзі, а таксама была вядома завіўка на папільоткі, найбольш запатрабаванай заставалася укладка хвалямі. У хатніх умовах укладку можна было зрабіць пры дапамозе металічных зажымаў, а вось прафесіяналы сваёй справы стваралі прычоскі пры дапамозе шчыпцоў “марсэль” на сухіх валасах.

У 1959 г. французскія вынаходнікі Рэнэ Лельеўр і Ражэ Лемуан запатэнтавалі першыя электрычныя шчыпцы, а праз два гады прыгажуні займелі магчымасць карыстацца плойкамі. З тых часоў прылады для завіўкі валасоў толькі ўдасканальваліся.

У музеі-сядзібе “Пружанскі палацык» пачала сваю работу выстава «Postscriptum«, якая  апавядае пра штодзённасць савецкіх грамадзян у Германіі: пра побыт у лагерах і працу на заводах і фермах, пра сяброўства і каханне ў няволі, пра ўцёкі і бамбёжкі і, нарэшце, пра вызваленне і жыццё былых остарбайтэраў у Савецкім саюзе. 

Выстава падзелена на тэматычныя блокі: умовы прыбыцця, віды работ, штодзённасць, міжасобасныя адносіны, вызваленне і жыццё пасля вяртання. Усе экспанаты — копіі фатаграфій і дакументаў, лісты і паштоўкі, успаміны — размешчаны на кардонных фігурах у чалавечы рост.

Першы блок прысвечаны акупацыі і гвалтоўнаму згону насельніцтва ў Германію. Прадстаўлены ўспаміны аб агітацыйнай дзейнасці і спробах пазбегнуць ад’езду, распараджэнні аб абавязковай яўцы ў аддзяленні ўліку працоўнай сілы для адпраўкі ў Германію. Завяршае першы блок стэнд аб працэдуры рэгістрацыі і размеркавання остарбайтэраў — свайго роду рабскіх кірмашах.

Другі блок — гэта двухбаковыя стэнды, на якіх прадстаўлена жыццё остарбайтэраў. У кожным – дзясяткі фатаграфій і ўспамінаў, якія апісваюць розныя аспекты працы і побыту. Выдзелены фігуры, якія характарызуюць чалавечыя адносіны, сярод іх — сяброўства, каханне, сувязі паміж сваякамі…

Асобная фігура прысвечана перапісцы — на ёй прадстаўлены паштоўкі «Мурачкі М.», якія захоўваюць сляды кранальных і эмацыйна напоўненых зносін з сяброўкамі.

Завяршальныя фігуры адведзены вызваленню і вяртанню на Радзіму.

Сёння мы раскажам пра дубовы стол першай паловы ХХ ст., які ў этнаграфічнай экспазіцыі музея займае цэнтральнае месца. І гэта невыпадкова.