«Хай радасць з вачэй нашых блісне…”
Песні філаматаў і філарэтаў

Сусветна вядомы паэт Адам Міцкевіч, пачынальнік новай беларускай літаратуры і фалькларыст Ян Чачот, паэт, грамадскі дзеяч і навуковец Тамаш Зан, дзекабрыст Міхал Рукевіч, вялікі вучоны і асветнік, нацыянальны герой Чылі Ігнат Дамейка, вучоны-арыенталіст, рэктар Казанскага універсітэта Юзаф Кавалеўскі, гісторык, дырэктар Літоўскай метрыкі ў Пецярбурзе Францішак Малеўскі… Што аб’ядноўвае гэтыя слаўныя постаці? Усе яны былі сябрамі таемнага студэнцкага таварыства філаматаў (лац. «аматары навук»), створанага ў Віленскім універсітэце ў 1817 годзе.    

2 чэрвеня 2012 г. а 14.00 у музеі-сядзібе «Пружанскі палацык” адбудзецца музычна-гістарычная імпрэза «Хай радасць з вачэй нашых блісне…” Песні філаматаў і філарэтаў”. У праграме імпрэзы: — песні, што спявалі віленскія студэнты амаль 200 гадоў таму; — жывыя галасы А.Міцкевіча, Я.Чачота, І.Дамейкі і іншых філаматаў з іх лістоў, вершаў і ўспамінаў; — кранальная гісторыя сяброўства, творчасці, кахання, выгнання і бессмяротнасці; — актыўны дыялог музыкаў і ўдзельнікаў; — прыемныя неспадзяванкі. 🙂

Дадатковая інфармацыя аб праекце: http://vkontakte.ru/club14600502

І, акрамя таго…

Сустрэча з часопісам «ARCHE»: прэзентацыя новых і старых выданняў, Валер Булгакаў і Уладзімір Ляхоўскі — новы нумар часопіса!

Шчыра запрашаем!  Уваход — вольны!

У апошнія дзесяцігоддзі сусветнай супольнасцю ўсё больш увагі надаецца захаванню гісторыка-культурнай спадчыны, адраджэнню спрадвечных традыцый і звычаяў, рамёстваў і промыслаў, папулярызацыі дзейнасці музеяў, як навуковых, асветна-выхаваўчых і культурна-дасугавых цэнтраў. Менавіта з мэтай абуджэння цікаўнасці да мінулага і сучаснага жыцця, паказу рэсурсаў, патэнцыялу і магчымасцей сенняшніх музеяў з 2005 г. стала ладзіцца агульнаеўрапейская акцыя «Ноч музеяў”, прымеркаваная да Міжнароднага дня музеяў, які адзначаецца 18 мая. Зараз акцыя ахоплівае амаль усе музейныя ўстановы Старога Свету. Не засталіся ўбаку ад гэтай справы і музеі Беларусі, самыя буйныя з якіх уключыліся ў яе напачатку абвяшчэння. Штогод да «Ночы музеяў” далучаецца ўсё большая колькасць удзельнікаў. Разам са сталічнымі і абласнымі музеямі яе паступова пачынаюць падтрымліваць раённыя навукова-культурныя ўстановы Беларусі. У гэтым годзе да міжнароднай акцыі «Ноч музеяў” далучаецца музей-сядзіба «Пружанскі палацык”.

Святочныя мерапрыемствы пад назвай «Палацык” сустракае Крашэўскага” будут ладзіцца 8 чэрвеня і прымеркаваны таксама да 200-годдзя з дня нараджэння вядомага земляка Юзафа Ігнацы Крашэўскага. Праграма свята дазволіць акунуцца ў атмасферу ХІХ стагоддзя. У музеі адначасова будуць працаваць тры пляцоўкі: музычна-харэаграфічны салон, дзе можна будзе паўдзельнічаць у шляхецкім балі, пачуць класічную музыку і рамансы; зала Крашэўскага, якая дазволіць убачыць тэатралізаваную экскурсію; зала ”Аттракционъ” дзе будзе ладзіцца аукцыён з лотамі пазамінулага стагоддзя, пясочным прадстаўленнем і праглядам урыўкаў фільма «Калі Сонца было богам. Старое паданне” (Польшча, рэж. Е.Гофман) па матывах твора Ю.І.Крашэўскага. Арамя таго будуць адчынены ўсе экспазіцыйныя і выставачныя залы музея, працаваць народныя майстры, сувенірная лаўка, арганізавана фотасесія ў старадаўнім інтэр’еры, прадстаўлены шляхецкія касцюмы, выступяць вядомыя пружанскія калектывы, праведзена вогненае шоу.

Музей-сядзіба «Пружанскі палацык” запрашае ўсіх жадаючых прыйсці на свята «Палацык” сустракае Крашэўскага”, якое адбудзецца 8 чэрвеная 2012г. з 21.30 да 00.00 гадзін. Уваход толькі ў вячэрніх уборах па запрашальных білетах. Кошт білета 15 тыс. бел. руб., яго можна набыць у касе музея з 2 па 8 чэрвеня. Колькасць білетаў абмежавана.

Напярэдадні 15 лютага ў музее адчынілася выстава «Афганистан — наша память и боль» прысвечаная ХХ-годдзю вывада савецкіх войск з Афганістана.
Асноўная тэма выставы — вайскоўцы, удзельнікі баявых дзеянняў, выхадцы з Пружаншчыны, сапраўдныя героі, тыя, хто сёння разам з намі і тыя, хто загінуў і знік без вестак.
Пачатак вайны, баявыя дзеянні, вывад войск, сёнешні погляд на тыя падзеі вачамі школьнікаў, асабістыя рэчы воінаў-інтэрнацыяналістаў, аддзенне — з усім гэтым можна пазнаёміцца на выставе. Асабістўю ўвагу на выставе прыцягвае падвесная ўстаноўка «НУРС».
Матэрыялы прадстаўленыя на выставе сабраны пры пасрэдніцтве аддзела ідэалогіі і аддзела па справах моладзі Пружанскага райвыканкама, а таксама з уласных збораў музея.

           Да гэтай даты аддзел па справах моладзі Пружанскага райвыканкама выпусціў брашуру аб пружанскіх воінах-інтернацыяналістах, загінуўшых падчас баявых дзеянняў.

Сябра музея Леанід Васільевіч Гарустовіч перадаў нам копію артыкула з газеты «Звязда» за 2 лістапада 1957 года —  «ЗМЕНЫ У ПРУЖАНАХ». Галоўнае: ў артыкуле змешчаны фотаздымак — палацыка.

Дадаем арыгінальны тэкст артыкула.

»  У летапісях першае ўпамінанне аб Пружанах адносіцца да І450-І460 гадоў.
У асабістым дзённіку Петра I і ў кнізе «Гісторыя царавання Петра Вялікага» ёсць запісы аб тым, што пасля вяртання ў Расію з падарожжа па Заходняй Еўропе 8 і 9 жніўня 1698 года Пётр I спыняўся ў Пружанах.
Пружаны ўпамінаюцца таксама ў летапісе Паўночнай вайны (1700—1721 гг.) і ў гісторыі Айчыннай вайны 1812 года. Тут у 1810—1812 гадах дыслакаваўся шосты армейскі корпус, якім камандаваў генерал Баграціён. Захаваўся дом, у якім, быў яго штаб і кватэра.
За гады гаспадарання польскіх паноў Пружны, як і іншыя гарады заходніх абласцей Беларусі. прыйшлі ў поўны заняпад. Насельніцтва іх пакутавала ад насілля памешчыкаў, кулакоў і купцоў. У горадзе не было прамысловасці, калі не лічыць саматужнай гаршчочнай вытворчасці. У навучальных установах, якіх было вельмі мала, навучанне было платнае і вялося толькі на польскай мове.
За гады вайны Пружаны, як і большасць населеных пунктаў раёна, моцна пацярпелі ад гітлераўскіх захопнікаў. Гітлераўцы спалілі сотні дамоў, разбурылі і разграбілі школы, усе культурна-асветныя ўстановы, электрастанцыю, маслазавод, промкамбінат і іншыя прадпрыемствы, створаныя да вайны.
Цяпер Пружаны – адзін з буйнейшых раенных цэнтраў Брэсцкай вобласці. З кожным годам горад расце і прыгажэе. За пасляваенныя гады тут уведзена больш чым 500 новых жылых дамоў, адміністрацыйных і культурна-бытавых будынкаў. Выраслі дзесяткі новых вуліц: Маякоўскага, Заслонава, Гастэлы і іншыя. Новымі дамамі забудоўваюцца вуліцы Янкі Купалы, Комсамольская. У гэтым годзе на вуліцы Свабоды здадзен у эксплуатацыю прыгожы цагляны дом, у якім размясціліся мэблевы, гаспадарчы і жалезабляшаны магазіны. Побач райхарчкамбінат пабудаваў адміністрацыйны будынак і цэх па перапрацоўцы садавіны і гародніны. Па вуліцы Комуністычнай вырас новы будынак масласырзавода, пабудаван камбінат бытавога абслугоўвання.
Хуткімі тэмпамі ідзе індывідуальнае жыллёвае будаўніцтва. Толькі сёлета больш чым 100 сем’яў рабочых і служачых справілі новаселле ва ўласных дамах. Па новай вулцы імя Заслонава за год пабудавана 29 дамоў.
У раённым цэнтры — шырокая сетка навучальных і культурна-асветных устаноў. Тут ёсць тэхнікум механізацыі сельскай і лясной гаспадаркі, школа-інтэрнат, дзве сярэднія школы.
Для культурнага адпачынку ў распараджэнні працоўных ёсць два дамы культуры, кінотэатр, тры бібліятэкі, стадыён, водны басейн.
У Пружанах працуюць бальніца, поліклініка, зубалячэбніца, тубдыспансер і іншыя медыцынскія ўстановы.
У пасляваенныя гады па Чырвонаармейскай вуліцы закладзен вялікі прыгожы парк. Большасць вуліц і дамоў тоне ў садах.

На здымку: будынак Пружанскага тэхнікума механізацыі сельскай і лясной гаспадаркі. У ім у 1810-1812 гг. знаходзіўся штаб генерала Баграціёна.

I. ШАУЦОЎ.»

   З многімі гістарычнымі фактамі гэтага артыкула можна паспрачацца, але гэтая невялічкая нататка з’яўляецца ўжо гістарычнай і нясе нам інфармацыю з мінулага стагоддзя.

Прыемнае ўражанне ад стану устаноў у сферы культуры раёна засталося ў міністра культуры Беларусі У.Ф.Мацвейчука. У аўторак(20.01) з рабочай паездкай ён наведаў Пружаншчыну.
Уладзімір Фёдаравіч прыняў непасрэдны ўдзел у рабоце пасяджэння райвыканкама, на якім разглядалася пытанне «Аб ходзе выканання раённай праграмы па падтрымцы і развіццю культуры на 2006-2010 гады». Вялікая ўвага была ўдзелена музейнай справе, рабоце бібліятэк і клубных устаноў, развіццю народнай творчасці і кінавідэамастацтва. Разглядаліся пытанні матэрыяльна-тэхнічнай базы ўстаноў культуры, захавання гісторыка-культурнай спадчыны. Начальнік аддзела культуры К.І.Панімаш падзяліўся з прысутнымі планамі работы на будучае. У прыватнасці, ён расказаў, што ў 2009-2010 гадаху музеі-сядзібе «Пружанскі палацык» будуць адкрыты экспазіцыі, прысвечаныя знакамітым людзям Пружаншчыны. А ў 2012 годзе раён шырока адсвяткуе 200-годдзе з дня нараджэння Юзафа Крашэўскага. Будзе весціся аднаўленне млына ў в.Калядзічы і сінагогі ў г.п.Ружаны.
— Мяркуючы па выступленнях старшыні райвыканкама І начальніка аддзела культуры, — адзначыў міністр, — мясцовая ўлада ўважліва ставіцца да праблем культуры і робіць усё магчымае дзеля яе захавання і развіцця.
Міністр з задавальненнем удзельнічаў у пешай экскурсіі па Пружанах. Пасля чаго высокі госць разам з начальнікам упраўлення культуры аблвыканкама Р.Р.Бысюком і намеснікам старшыні райвыканкама М.П.Кудраўцом наведалі Пружанскі палацык. Там узнёслым выступленнем іх віталі ўдзельнікі народнага камернага хору пад кіраўніцтвам Я.С. Малайчука. У суправаджэнні супрацоўнікаў музея-сядзібы госці пазнаёміліся з музейнымі экспазіцыямі і выставай з фондаў музея народнага майстра Рэспублікі Беларусь М.В.Тарасюка «Тым і жыву». Па ходу экскурсіі дырэктар Ю.С.Зялевіч узняў надзённыя праблемы музея-сядзібы.

Далей у маршруце рабочай паездкі міністра было наведванне сельскага Дома культуры і бібліятэкіў в.Клепачы, Кляпацкай школы мастацтваў. У.Ф.Мацвейчука так ад душы віталі мясцовыя артысты, што ён толькі канстатаваў: «Не дзіўна, што гэты СДК сярод устаноў культуры сельскай мясцовасці займае другое месца ў рэспубліцы».

Галіна КАЛЯДА
«Раённыя будні»

 1 лістапада 2008 года ў музее адбылося урачыстае адкрыццё выставы Алены Георгіеўны Лось(Гл. унізе Даведку.)
В мерапрыемстве прымалі ўдзел:
– госьці з Мінска: мастачка Алена Лось, пісьменнік і выдавец Уладзімір Ягоўдзік і яго жонка Марыя, а таксама намеснік галоўнага рэдактара газеты “Слонімская”, краязнаўца і публіцыст Сяргей Чыгрын;
– госьці з Брэста – паэты Мікола Пракаповіч і Алесь Каско, брат і сястра Алены Лось.
А таксама пружанцы – галоўны рэдактар газеты “Раённыя будні”, паэт Мікола Антаноўскі, паэтэса і спявачка Валянціна Слабада, пчаляр-паэт Мікола Папека, намеснік старшыні райвыканкама Мікалай Кудравец і начальнік аддзела культуры Канстанцін Панімаш.
Акрамя таго было шмат зацікаўленых мастацтвам і светам прыгожага.
Імпрэзу падрыхтавала і правяла метадыст ЦРБ Ніна Шабуня.
Падтрымаць мастачку прыйшлі і выхаванцы Дзіцячай школы мастацтва г.Пружаны – гэта былі цудоўныя спевы хора, арыгінальная харэаграфічная пастаноўка і класічная музыка.
Шмат было выступоўцаў, было сказана мноства добрых слоў у адрас мастачкі, аб яе творчасьці.
На выстаўке прадстаўлена 24 работы мастачкі за розныя перыяды яе творчасьці. Тут ёсць і графіка, і аўталітаграфіі, і жывапісныя работы напісаныя за апошні час.
Усе выстаўленыя творы набыты ў фонды музея ў гэтым годзе.

Некалькі слоў з біяграфіі мастачкі расказвае Н.Шабуня(у цэнтры).

Читать далее →

19 лістапада 2008 года з нагоды 100-годдзя з дня нараджэння песняра пружанскай зямлі – паэта Міколы Засіма на Цэнтральнай раённай бібліятэцы адчнена новая шыльда прысвечаная М.Засіму.
Шыльду зрабіў і падараваў пружанцам лідскі мастак Рычард Груша.
Апасля ў “Гасьцёўні” бібліятэцы адбылася ўрачыстая імпрэза ў гонар М.Засіма.

29 лістапада 2008 года ў Салоне музея адбылася вечарына рускага раманса пад назвай “В серцах людских затрагивает струны”.
Рамансы выконвалі: Заслужаны артыст Казахскай ССР Мікалай Казлоў, Людміла Курылава(г.Брэст), Лілія Мартынюк, Святлана Лосева, Святлана Машкала і інш.
Зарганізаваў імпрэзу Аляксандр Казей, метадыст Палаца культуры.
Паслухаць класічны рускі раманс прышло шмат аматараў, нават не было вольных месцаў. А найлепшай падзякай для спевакоў былі працяглыя і шматлікія апладысменты.

Напрыканцы 2008 года ў музее адчынілася новая выстава.
Другі раз палотны Уладзіміра Мікалаевіча Пятраня¹ выстаўляюцца у палацыку.
На гэты раз у выставачнай зале размясцілася восемь работ мастака. Але ж сёння Уладзімір прыйшоў да аматараў мастацтва не адзін, а са сваім сябрам – мастаком Алегам Восіпавым, які прадстаўляе на агляд два сваіх “свежых” палотны.

Мастак Ул.Пятрань

Алег Восіпаў² пакуль невядомы пружанцам мастак. Ягоныя палотны ўражваюць сваёй насычанасцю фарбаў і вобразаў …

1. Даведка:
Уладзімір Пятрань нарадзіўся ў 1962 году. Скончыў Бабруйскую мастацкую вучэльню па спецыяльнасці «мастак-дэкаратар».
З 1988 Пятрань выстаўляецца ў розных галерэях у Расеі, Беларусі, Польшчы, Нямеччыны, Швейцарыі.
Жыве ў г. Пружаны.

2. Даведка:
Алег Восіпаў жыве ў г.Пружаны. У 2005 годзе прымаў удзел у Першым конкурсе выяўленчага мастацтва Арс Лонга-2005 з сваёй работай “Абуджэнне Глафіры” (http://www.arslonga.by/projects/project_1/works/1/index9.php).
Карціны мастака знаходзяцца ў прыватных калекцыях Расеі, Беларусі, Польшчы, Нямеччыны, Галандыі, ЗША.

25 лістапада 2008 ў эфіры «Радыё Рацыя» прагучаў аналітычны матэрыял пра сайт музея-сядзібы “Пружанскі палацык”. Супарцоўнікі музея выказваюць шчырую падзяку рэдакцыі «Радыё Рацыя» за ўвагу да праблематыкі інфарматызацыі ўстаноў культуры Беларусі, у прыватнасці музея-сядзібы «Пружанскi палацык».
Да матэрыялу хацелася б дадаць трохі важнай, на наш погляд, інфармацыі.
Упершыню палацык з’явіўся ў Сеціве ў 2001 годзе — гэта быў невялічкі раздзел на сайце жыхара г.Кіева, нашага земляка, Аляксандра Фадзеева, дзе расказвалася што ёсць такі музей- палацык, што там можна пабачыць, а што пакуль не.
У 2002 годзе намаганнямі супрацоўнікаў музея пры тэхнічнай падтрымцы спецыялістаў рэсурснага цэнтра пры аддзеле адукацыі(РЦССН) Бегера Мікалая і Дубінчука Мікалая з’явіўся асабісты сайт музея зроблены на расейскім серверы by.ru. Але і гэты сайт доўга не праіснаваў.
Ужо ў 2003 годзе, зноў жа, з дапамогай супрацоўнікаў рэсурснага цэнтра быў створаны новы сайт, у новым фармаце і на новай пляцоўцы з асабістым даменам: http://museum.pruzhany.com. З таго часу – гэта пастаяннае даменнае імя музея.
Сайт працаваў, раз-параз з невялікімі перапынкамі, патрохі разрастаўся.
У кастрычніку 2007 года сайт выйшаў у новым выглядзе і дагэтуль застаецца нязменным у новай абалонке.
На ім з’явіліся новыя раздзелы, дапоўніліся і пашырыліся ранейшыя. Было ўдакладнена шмат інфармацыі, якая датычыцца гісторыі сядзібы. Праца над сайтам працягваецца.
У бліжэйшы час плануецца дапоўніць пустуючыя раздзелы і дадаць шмат новых матэрыялаў.
Напрыканцы хацелася дадаць, што ўся інфармацыйная работа над сайтам праводзіцца толькі аднім чалавекам – дырэктарам музея Юрыем Зялевічам, пад патранажам і тэхнічнай падтрымкай супрацоўнікаў РЦССН, і з’яўляецца асабістай ініцыятывай усіх гэтых людзей.
З сёнешняй нагоды гэтага артыкула змяшчаем яшчэ матэрыялы па мерапрыемствах і выставах, якія адбыліся на працягу кастрычніка-лістапада бягучага года.

p.s.: асабісты ВЯЛІКІ ДЗЯКУЙ краязнаўцу і радыёаматару з Зеляневічаў Міколу Волчаку, які давёў да нас інфармацыю пра рэпартаж. У Пружане ж вална «Рацыі» ловіцца вельмі цяжка – усё залежыць ад прыродных умоў.